بنای عمارت «سلطان بیگم» که در حال حاضر “خانه موزه بازار” نامیده می شود،متعلق به اواخر دوره قاجار باشد و در سال 1312 خورشیدی توسط خانم سلطان بیگم شجاعی به فرزندشان تقی شجاعی واگذار شده است که ایشان هم بعدا در سال 1326 آن را به آقای نیر نما فروخته اند.براین اساس خانواده “نیرنما” تغییراتی را در ملک بوجود آورده اند، اما تالار آینه و حوض خانه را به دلیل وجود آثار تاریخی بدون کوچکترین تغییری حفظ نموده اند.
به لحاظ معماری این بنا دارای پلانی U شکل می باشد که ورودی آن در ضلع شرقی قرار داشته و در سه ضلع دیگر ساختمان هایی حول یک حیاط مرکزی شکل گرفته اند.
حیاط ساختمان مانند گودال باغچه ای در ترازی پایین تر از سطح کوچه قرار گرفته و دسترسی به آن از طریق ۱۳ پله میسر می شود.در مقابل پله ها و در میان حیاط نیز حوض مستطیل شکل کوچکی قرار دارد. در سه سمت حیاط ساختمان هایی با نمای آجری و پنجره های چوبی قرار گرفته اند.
بادگیرهای این ساختمان در بالای تالار آینه ،واقع در مرکز ساختمان غربی قرار گرفته است.اتاق های بادگیر نیز در دو سمت تالار آینه قرار دارند.با توجه به اینکه ساختمان در دوره های مختلف مورد استفاده افراد گوناگون قرار گرفته شده است ،تغییرات داخلی زیادی به ساختمان تحمیل شده که شناخت سبک و سیاق طرح اولیه را دچار ابهام می کند. تنها تزئینات با ارزش و تاریخی را در تالار آینه، می توان یافت.
آینه کاری های زیبا به اشکال قطار بندی و مقرنس به همراه نقاشی های گیاهی و غربی(طرح های الهام گرفته از نقاشی اروپایی که از دوره قاجار متداول شد از جمله:مناظر طبیعی) بر روی گچ و آینه ، همچنین پوشش سقف به صورت قاب بندی های چوبی نقاشی شده و درهای چوبی منقش به طرح های گیاهی که نشانگر ذوق و سلیقه هنر و معماری آن زمان بوده در تالار آینه به چشم می خورد.
کتابخانه موجود در این خانه به انتخاب فدراسیون بین المللی انجمن ها و مؤسسات کتابداری (IFLA) در فهرست 1001 کتابخانه جهان که پیش از مرگ باید دید قرار گیرد.
چهارشنبه ۲۸ آذر ۱۳۹۷
عکاس: شایان محرابی